SPM -Sistem Persekutuan - Latar Belakang Sistem Persekutuan di Negara Kita

SPM -Sistem Persekutuan - Latar Belakang Sistem Persekutuan di Negara Kita

Latar Belakang Sistem Persekutuan di Negara Kita

Asal-usul sistem persekutuan di Malaysia dapat dikesan sejak zaman sebelum kemerdekaan, apabila beberapa negeri Melayu mula membentuk gabungan bagi tujuan pentadbiran yang lebih teratur dan efektif. Salah satu contoh terawal ialah pembentukan Konfederasi Negeri Sembilan pada tahun 1895.

Pada mulanya, pada tahun 1889, beberapa kawasan di Negeri Sembilan seperti Luak Tampin, Rembau dan Seri Menanti bergabung untuk membentuk Konfederasi Seri Menanti. Gabungan ini kemudiannya menerima seorang Residen British sebagai penasihat, yang menandakan permulaan campur tangan British dalam urusan pentadbiran tempatan.

Kemuncak kepada usaha ini berlaku pada tahun 1895 apabila pemimpin-pemimpin utama seperti Yamtuan Besar Seri Menanti, bersama-sama Undang Johol, Sungai Ujong, Jelebu, Rembau dan Tunku Besar Tampin, bersetuju untuk menandatangani satu perjanjian penting yang menubuhkan gabungan baharu, dikenali sebagai Negeri Sembilan. Mereka turut menerima kehadiran Residen British untuk membantu mentadbir negeri ini secara rasmi. Hasil daripada penyatuan ini, Tuanku Muhammad ibni Tuanku Antah dilantik sebagai Yang di-Pertuan Besar Negeri Sembilan pertama, manakala Martin Lister menjadi Residen British pertama yang berkhidmat di negeri tersebut. Ini merupakan asas awal kepada idea sistem persekutuan di Tanah Melayu.

Persekutuan 1896

Pada tahun 1896, terbentuk pula satu bentuk gabungan persekutuan yang lebih besar dikenali sebagai Negeri-negeri Melayu Bersekutu (NNMB), hasil daripada Perjanjian Persekutuan 1895. Persekutuan ini merangkumi empat buah negeri Melayu iaitu Perak, Selangor, Negeri Sembilan dan Pahang. Walaupun diberi nama persekutuan, hakikatnya ia tidak mengamalkan pembahagian kuasa yang jelas antara kerajaan pusat (British) dan kerajaan negeri. Dalam pelaksanaannya, pentadbiran dan keputusan penting ditentukan oleh Residen Jeneral yang berpusat di Kuala Lumpur, yang menjadi pusat pentadbiran rasmi bagi NNMB. Ini menunjukkan bahawa kuasa sebenar berada dalam tangan pentadbir British dan bukannya pemerintah tempatan.

Majlis Mesyuarat Persekutuan 1927

Untuk menambah baik struktur pentadbiran, Majlis Mesyuarat Persekutuan yang asalnya ditubuhkan pada tahun 1909 telah disusun semula pada tahun 1927. Tujuan utama penstrukturan ini adalah bagi memperkemaskan urusan pentadbiran Persekutuan dan mengukuhkan lagi kawalan British terhadap negeri-negeri Melayu. Majlis ini menjadi platform utama dalam merancang dan melaksanakan dasar pentadbiran kolonial di Tanah Melayu, dan ia membantu British memperluaskan pengaruh mereka secara rasmi dalam pelbagai aspek pentadbiran tempatan.

Kesatuan Malaya 1946 (Malayan Union)

Setelah tamat Perang Dunia Kedua, pihak British memperkenalkan satu bentuk kerajaan baharu yang dikenali sebagai Malayan Union pada tahun 1946. Melalui sistem ini, semua negeri Melayu termasuk Pulau Pinang dan Melaka diletakkan di bawah satu pentadbiran pusat yang dikawal oleh Gabenor British, menjadikan struktur ini sebagai satu bentuk kerajaan kesatuan. Dalam Malayan Union, kuasa Raja-raja Melayu dan identiti politik orang Melayu secara keseluruhannya hampir dihapuskan. Hal ini menyebabkan timbulnya bantahan besar-besaran daripada Raja-raja Melayu serta masyarakat Melayu, yang akhirnya memaksa pihak British membatalkan rancangan tersebut.

Kegagalan Malayan Union menjadi titik tolak penting yang akhirnya membuka jalan kepada pembentukan Persekutuan Tanah Melayu pada tahun 1948, dan kemudiannya kepada kemerdekaan pada tahun 1957, dengan sistem persekutuan sebenar yang menekankan pembahagian kuasa antara Kerajaan Persekutuan dan Kerajaan Negeri. Sistem ini diteruskan sehingga kini dan menjadi teras kepada struktur pemerintahan Malaysia moden.

Persekutuan Tanah Melayu 1948, 1957 dan Pembentukan Malaysia 1963

Pada tahun 1948, melalui Perjanjian Persekutuan Tanah Melayu, terbentuk sebuah gabungan baharu yang menyatukan sembilan buah negeri Melayu bersama dua buah negeri Selat, iaitu Pulau Pinang dan Melaka. Gabungan ini dinamakan Persekutuan Tanah Melayu, dan ia menandakan satu langkah penting ke arah pembentukan sistem pemerintahan berpersekutuan yang lebih tersusun dan formal di Tanah Melayu.

Perjanjian ini memperincikan pembahagian kuasa secara rasmi antara Kerajaan Persekutuan dan Kerajaan Negeri, sekali gus memberi asas kepada prinsip federalisme moden di negara kita. Kuasa-kuasa tertentu diberikan kepada pihak Persekutuan, manakala kuasa lain masih kekal di bawah bidang kuasa negeri. Ini mewujudkan satu sistem dua tingkat yang membolehkan urusan pentadbiran dilakukan dengan lebih cekap dan tersusun.

Dalam struktur pentadbiran ini, Pesuruhjaya Tinggi British dilantik sebagai Ketua Persekutuan, mewakili kuasa pemerintahan tertinggi di peringkat pusat. Pada masa yang sama, Raja-raja Melayu kekal sebagai ketua negeri masing-masing, dan mereka menjalankan pentadbiran berdasarkan Undang-Undang Tubuh Negeri, iaitu perlembagaan negeri yang menjadi asas kepada pemerintahan beraja di peringkat negeri.

Kemajuan sistem ini diteruskan dengan Perjanjian Persekutuan Tanah Melayu 1957, yang membawa kepada kemerdekaan negara pada 31 Ogos 1957. Perjanjian ini telah mengukuhkan kedudukan Tanah Melayu sebagai negara yang berdaulat dengan pembentukan Kerajaan Persekutuan yang kukuh, yang berperanan sebagai penggerak utama dalam pentadbiran dan pembangunan negara.

Melalui perjanjian ini juga, diperkenalkan konsep Raja Berperlembagaan dan Demokrasi Berparlimen, yang menjadi asas sistem pemerintahan negara hingga hari ini. Di peringkat pusat, jawatan Yang di-Pertuan Agong diwujudkan sebagai Ketua Negara, melambangkan perpaduan dan kedaulatan negara Persekutuan.

Seterusnya, pada 16 September 1963, berdasarkan Perjanjian Malaysia, lahirlah Persekutuan Malaysia. Entiti baharu ini terdiri daripada 11 buah negeri di Tanah Melayu, serta dua buah negeri Borneo, iaitu Sarawak dan Sabah, selain Singapura yang turut menyertai sebagai anggota awal. Pembentukan Malaysia ini adalah satu titik penting dalam sejarah negara kerana ia bukan sahaja memperluas sempadan pentadbiran, tetapi juga memperkukuh kerjasama antara wilayah di bawah satu sistem persekutuan.

Persekutuan Malaysia membawa pelbagai manfaat, antaranya memperkukuh pertahanan negara, memperluas pasaran ekonomi domestik, dan memupuk perpaduan antara pelbagai kaum serta budaya yang berbeza. Cabaran semasa itu, seperti penyelarasan undang-undang, perbezaan tahap pembangunan antara negeri, serta sensitiviti kebudayaan dan agama, telah diuruskan melalui struktur federalisme yang memberikan kuasa tertentu kepada Kerajaan Negeri sambil mengekalkan dasar bersama di bawah Kerajaan Persekutuan.

Secara keseluruhannya, sistem persekutuan memberikan kelebihan besar kepada Malaysia. Ia membolehkan setiap negeri mengekalkan identiti dan hak istimewa tersendiri, sambil tetap bersatu di bawah satu kerajaan pusat yang menjamin kestabilan, kemajuan dan kedaulatan negara.