|
SPM -Pembentukan Malaysia – Konsep dan Gagasan Pembentukan Malaysia Konsep dan Gagasan Pembentukan Malaysia Kemerdekaan Persekutuan Tanah Melayu pada tahun 1957 menandakan bermulanya era baharu bagi negara tersebut sebagai sebuah negara yang berdaulat dan bebas daripada penjajahan. Namun, kemerdekaan ini bukanlah titik akhir dalam proses pembinaan negara, sebaliknya menjadi asas kepada gagasan yang lebih besar, iaitu pembentukan Malaysia. Usaha untuk menubuhkan Malaysia adalah cerminan kepada semangat kerjasama dan rundingan antara pelbagai pihak — termasuk para pemimpin dari Persekutuan Tanah Melayu, Sarawak dan Sabah — yang berganding bahu untuk merundingkan masa depan wilayah masing-masing bersama pihak British. Proses ini melibatkan pelbagai rundingan yang teliti serta usaha untuk menyatukan pandangan dan kepentingan setiap wilayah yang terlibat. Hasil daripada persefahaman ini, terbentuklah Perlembagaan Persekutuan Malaysia pada tahun 1963, yang menjadi asas kepada sistem pemerintahan negara baharu yang dikenali sebagai Malaysia. Pembentukan Malaysia bukan hanya simbol kepada penyatuan wilayah, tetapi juga mencerminkan kejayaan diplomasi dan semangat muafakat antara pelbagai entiti politik dan etnik di rantau ini. Dari segi ideologi dan latar belakangnya, gagasan Malaysia sebenarnya telah melalui evolusi panjang. Ia bermula daripada pelbagai bentuk pemikiran dan cadangan, termasuk idea-idea awal yang digagaskan oleh gerakan nasionalis serta pegawai British sebelum dan selepas Perang Dunia Kedua.  Salah satu konsep terdahulu yang penting ialah Melayu Raya, iaitu sebuah visi politik yang dikemukakan oleh gerakan nasionalis Melayu sebelum tercetusnya Perang Dunia Kedua. Konsep ini bercita-cita untuk menyatukan seluruh wilayah Alam Melayu — termasuk Tanah Melayu, Indonesia dan beberapa bahagian Nusantara lain — di bawah satu negara merdeka yang bebas daripada kuasa penjajah seperti British, Belanda dan Amerika Syarikat. Ia lahir daripada semangat kebangsaan dan kesedaran politik yang semakin meningkat dalam kalangan intelektual dan pejuang tempatan. Walaupun idea ini penuh semangat dan idealisme, ia gagal direalisasikan disebabkan perbezaan politik dan kemerdekaan unilateral Indonesia pada tahun 1945 yang tidak melibatkan wilayah lain seperti Tanah Melayu. Selain daripada pengaruh gerakan nasionalis, terdapat juga usaha dari pihak British untuk menyatukan tanah jajahan mereka di Asia Tenggara dalam satu sistem pentadbiran dan ekonomi yang lebih teratur. Cadangan ini timbul daripada keperluan pentadbiran yang lebih cekap dan keinginan untuk menyelaraskan kawalan politik serta pengurusan sumber ekonomi di wilayah jajahan mereka. Penyatuan ini dilihat mampu memudahkan kawalan serta membentuk sebuah entiti yang lebih stabil dan berkesan dari sudut kolonialisme. Walaupun matlamat asalnya bukan untuk kemerdekaan wilayah tersebut, ia tetap membuka ruang kepada idea penyatuan politik dalam kalangan pemimpin tempatan. Gagasan yang paling signifikan dan berjaya dilaksanakan ialah idea pembentukan sistem Kerajaan Persekutuan, yang dikemukakan oleh Tunku Abdul Rahman Putra al-Haj. Dalam visinya, beliau mencadangkan agar Persekutuan Tanah Melayu disatukan dengan Singapura, Sarawak, Sabah dan Brunei dalam sebuah sistem kerajaan yang berasaskan persekutuan. Gagasan ini bukan sahaja mengambil kira aspek sejarah dan hubungan antara wilayah-wilayah tersebut, tetapi juga menekankan prinsip kesetaraan, perkongsian kuasa, serta jaminan hak untuk semua kaum dan wilayah. Melalui sistem ini, setiap wilayah akan mempunyai autonomi tertentu namun tetap bersatu di bawah satu pemerintahan pusat. Secara keseluruhannya, konsep dan gagasan pembentukan Malaysia lahir daripada gabungan pelbagai pemikiran — dari nasionalis tempatan, penjajah British, hingga kepada pemimpin merdeka seperti Tunku Abdul Rahman. Kesemua idea ini akhirnya membentuk satu realiti politik baharu yang menandakan permulaan kepada sebuah negara berdaulat, bersatu dan berdaya saing di rantau Asia Tenggara. 
0 Comments
SPM -Pembentukan Malaysia – Perkembangan Idea dan Usaha Pembentukan Malaysia Perkembangan Idea dan Usaha Pembentukan Malaysia Gagasan awal untuk membentuk sebuah negara yang menyatukan wilayah-wilayah di Asia Tenggara yang berada di bawah jajahan British sebenarnya telah mula berakar sejak akhir abad ke-19. Idea ini bukan sahaja datang daripada pegawai British yang berkepentingan dalam aspek politik dan ekonomi, malah turut disokong oleh sebahagian pemimpin tempatan yang melihat potensi jangka panjang dalam penyatuan tersebut. Antara tokoh terawal yang mengemukakan idea ini ialah Lord Brassey. Beliau mencadangkan supaya Sarawak, Sabah, negeri-negeri Melayu, dan Negeri-negeri Selat digabungkan menjadi satu entiti jajahan yang lebih besar. Cadangan ini dilihat sebagai strategi untuk menggabungkan kekuatan ekonomi wilayah tersebut, memandangkan setiap kawasan mempunyai sumber asli dan potensi pembangunan yang berbeza-beza tetapi saling melengkapi. Lord Brassey melihat bahawa penggabungan ini dapat meningkatkan kemakmuran keseluruhan rantau di bawah pentadbiran British. Pada pertengahan abad ke-20, usaha ke arah pembentukan Malaysia semakin diperkukuh. Sir Malcolm MacDonald, seorang pegawai tinggi British, mengusulkan supaya semua tanah jajahan British di Asia Tenggara digabungkan bagi membentuk satu entiti politik dan ekonomi yang kukuh. Beliau menyifatkan langkah ini sebagai sebahagian daripada pelan dekolonisasi British, iaitu usaha melepaskan koloni secara berperingkat tetapi terkawal. Pada tahun 1951, MacDonald telah mengadakan rundingan dengan Dato’ Onn Jaafar, pemimpin UMNO ketika itu serta ahli Majlis Perundangan Persekutuan, bagi membincangkan kemungkinan penggabungan antara Tanah Melayu, Singapura, serta wilayah Borneo seperti Sarawak dan Sabah. Rundingan ini mencerminkan permulaan serius terhadap realisasi idea pembentukan Malaysia. Selain itu, Sir Gerald Templer, yang juga merupakan seorang tokoh penting dalam pentadbiran British di Tanah Melayu, menekankan kepentingan menyegerakan penggabungan wilayah atas dasar keselamatan. Ketika itu, ancaman komunis masih wujud dan kestabilan politik dianggap penting dalam menjamin keselamatan rantau ini. Justeru, pada Januari 1960, satu mesyuarat penting antara pegawai-pegawai tinggi British di wilayah Borneo diadakan, dan mereka mencapai persetujuan terhadap cadangan pertahanan dan keselamatan sebagai sebahagian daripada agenda penyatuan. Satu lagi tokoh penting dalam perkembangan idea ini ialah Sir Geofroy Tory. Beliau mencadangkan supaya Singapura dan Persekutuan Tanah Melayu disatukan atas dasar ekonomi. Menurut beliau, kedua-dua wilayah ini memiliki hubungan perdagangan yang erat dan saling bergantung antara satu sama lain. Cadangannya mendapat sokongan daripada Pejabat Kolonial British, yang melihat penyatuan ini sebagai langkah praktikal untuk memperkukuh kestabilan ekonomi dan mempertingkatkan pentadbiran wilayah. Keseluruhannya, idea pembentukan Malaysia tidak muncul secara tiba-tiba, tetapi berkembang secara bertahap hasil daripada analisis strategik dan keperluan semasa yang dilihat oleh pegawai-pegawai British. Sokongan daripada pemimpin tempatan seperti Dato’ Onn Jaafar turut memberi dorongan penting ke arah merealisasikan gagasan tersebut. Pembentukan Malaysia akhirnya menjadi satu langkah penting dalam sejarah rantau ini, berasaskan semangat perpaduan, keselamatan bersama, dan kemajuan ekonomi yang lebih menyeluruh.  Idea Penduduk Tempatan dalam Pembentukan Malaysia Sebelum pembentukan Malaysia menjadi kenyataan, beberapa tokoh dan kumpulan dari kalangan penduduk tempatan telah terlebih dahulu mengemukakan pelbagai idea serta cadangan ke arah penyatuan wilayah-wilayah Melayu di bawah satu entiti politik yang lebih besar. Pemikiran ini lahir daripada semangat kebangsaan, kesedaran terhadap penjajahan, serta harapan untuk memajukan bangsa dan negara dalam aspek pendidikan, ekonomi, dan politik. Salah satu suara awal yang menyuarakan pentingnya penyatuan umat Melayu datang daripada Majalah Al-Imam, sebuah penerbitan yang berpengaruh pada awal abad ke-20. Majalah ini menyeru agar raja-raja Melayu serta rakyat Melayu bersatu padu demi memperkukuh sistem pendidikan dan membangunkan ekonomi di seluruh Alam Melayu. Seruan ini bukan sekadar berkisar soal perpaduan politik, tetapi turut menekankan perlunya kebangkitan intelektual dan ekonomi bangsa Melayu secara keseluruhan. Menjelang pertengahan abad ke-20, golongan nasionalis Melayu turut mengemukakan gagasan yang lebih luas dikenali sebagai konsep Melayu Raya. Tokoh-tokoh penting yang mendukung idea ini termasuk Ibrahim Haji Yaakob, Harun Aminurrashid, Ahmad Boestamam, Ishak Haji Muhammad, dan Dr. Burhanuddin al-Helmi. Mereka bercita-cita untuk menyatukan Tanah Melayu dengan Indonesia dalam satu negara besar yang menggabungkan seluruh bangsa Melayu Nusantara. Mereka melihat persamaan budaya, bahasa, dan agama sebagai asas kukuh untuk membentuk satu gabungan politik yang kuat. Namun begitu, impian ini tidak menjadi kenyataan apabila Indonesia mengisytiharkan kemerdekaannya pada tahun 1945 secara unilateral, tanpa melibatkan Tanah Melayu. Tindakan Presiden Soekarno ini menghentikan usaha penyatuan tersebut, sekali gus menamatkan harapan terhadap realiti Melayu Raya. Perkembangan idea ke arah pembentukan Malaysia kembali mendapat momentum melalui pemimpin Persekutuan Tanah Melayu, Tunku Abdul Rahman Putra al-Haj. Dalam ucapan beliau di Persidangan Agung UMNO, beliau mencadangkan agar negeri-negeri seperti Singapura, Sarawak, Sabah, dan Brunei disatukan bersama Tanah Melayu bagi membentuk satu persekutuan yang lebih kukuh. Cadangan ini dilihat sebagai langkah strategik untuk memperluas pengaruh politik dan ekonomi Tanah Melayu, di samping menyatukan wilayah-wilayah yang mempunyai latar belakang sejarah dan budaya yang hampir sama. Sokongan terhadap cadangan ini turut datang daripada pemimpin tempatan di wilayah lain. Datu Mustapha Datu Harun, seorang tokoh penting dari Sabah, menyatakan minat beliau untuk membawa negeri itu menyertai Persekutuan Tanah Melayu. Dalam satu pertemuan bersama Tunku Abdul Rahman di Kuala Lumpur, beliau menyampaikan kesediaan Sabah untuk bersama-sama dalam pembentukan negara baharu. Komitmen Tunku Abdul Rahman dalam menjayakan idea ini turut dizahirkan melalui pertemuannya dengan Lord Perth, wakil kerajaan British. Dalam pertemuan tersebut, Tunku menyatakan minat beliau untuk menyatukan Sarawak, Sabah, Brunei, dan Singapura dengan Persekutuan Tanah Melayu. Langkah ini menunjukkan bahawa hasrat ke arah pembentukan Malaysia bukan sahaja datang daripada pihak kolonial, tetapi turut diperjuangkan dengan serius oleh pemimpin tempatan yang mahu melihat wilayah-wilayah Melayu bersatu di bawah satu pentadbiran yang merdeka dan berdaulat. Secara keseluruhan, idea pembentukan Malaysia dalam kalangan penduduk tempatan berkembang daripada kesedaran kebangsaan, keinginan memperkukuh perpaduan serantau, serta aspirasi untuk membina sebuah negara yang stabil, merdeka dan berdaya saing di persada antarabangsa.  Rasional di Sebalik Idea Pembentukan Malaysia Pembentukan Malaysia bukanlah satu cadangan yang muncul tanpa asas, sebaliknya didorong oleh pelbagai faktor penting yang mencerminkan keperluan strategik, politik, sosial dan ekonomi ketika itu. Setiap faktor ini menjadi asas yang mengukuhkan logik dan rasional di sebalik gagasan penyatuan wilayah-wilayah di bawah satu persekutuan baharu. Salah satu faktor utama ialah isu keselamatan. Ketika itu, Singapura berhadapan dengan ancaman serius daripada kegiatan komunis. Gerakan-gerakan komunis yang semakin aktif di pulau itu membimbangkan pihak kerajaan, terutama Tunku Abdul Rahman Putra al-Haj. Beliau melihat Singapura berpotensi menjadi pusat penyebaran ideologi komunis yang mampu menggugat kestabilan dan keselamatan Persekutuan Tanah Melayu secara keseluruhan. Oleh itu, dengan menyatukan Singapura ke dalam Persekutuan, kerajaan pusat akan dapat mengawal hal ehwal keselamatan dengan lebih berkesan dan melaksanakan langkah-langkah tegas bagi membanteras pengaruh komunis dari terus merebak.   Ancaman komunis juga tidak terhad kepada Singapura. Di Sarawak, kegiatan bawah tanah yang dikenali sebagai Clandestine Communist Organization (CCO) turut menimbulkan keresahan. Gerakan ini menjadi cabaran utama kepada kestabilan politik tempatan. Maka, penyertaan Sarawak ke dalam gagasan Malaysia dilihat sebagai strategi yang boleh memperkukuhkan kawalan keselamatan dan mempercepatkan penyelesaian terhadap kegiatan subversif ini. Bagi kerajaan British, langkah ini penting demi memastikan kestabilan rantau Borneo daripada terus tergugat oleh ancaman ideologi luar. Faktor kedua yang memberi rasional kuat kepada pembentukan Malaysia ialah keseimbangan komposisi penduduk. Kemasukan Singapura ke dalam Persekutuan menimbulkan kebimbangan dalam kalangan pemimpin UMNO, termasuk Tunku Abdul Rahman sendiri. Ini kerana penduduk Singapura majoritinya terdiri daripada kaum Cina, dan penyertaan pulau itu akan menyebabkan perubahan ketara dalam nisbah kaum, khususnya mengurangkan dominasi jumlah penduduk Melayu dalam keseluruhan Persekutuan. Untuk mengimbangi keadaan ini, penggabungan wilayah seperti Sarawak, Sabah dan Brunei — yang mempunyai penduduk majoriti bumiputera — diusulkan. Dengan penyertaan wilayah-wilayah ini, keseimbangan antara kaum Melayu, Cina, dan lain-lain etnik dapat dikekalkan dalam skala nasional yang lebih stabil dan adil. Rasional ketiga ialah berkaitan dengan usaha mempercepatkan proses kemerdekaan bagi wilayah Borneo. Bagi pihak British, pembentukan Malaysia adalah sebahagian daripada pelan dekolonisasi — satu proses berperingkat untuk melepaskan kuasa penjajahan sambil memastikan kestabilan politik tetap terjaga. Dengan menyatukan wilayah seperti Sarawak dan Sabah dengan Persekutuan Tanah Melayu yang sudah merdeka, kemerdekaan bagi wilayah-wilayah ini dapat direalisasikan lebih cepat dan tersusun. Namun begitu, sokongan rakyat di wilayah tersebut merupakan elemen penting. Oleh itu, pihak British menekankan keperluan mendapatkan persetujuan dan sokongan penduduk tempatan agar proses ini berjalan lancar tanpa tentangan besar.  Akhir sekali, aspek pembangunan wilayah juga menjadi faktor utama dalam rasional pembentukan Malaysia. Penyatuan negeri-negeri yang terlibat — iaitu Persekutuan Tanah Melayu, Singapura, Sarawak, Sabah dan Brunei — dijangka mewujudkan satu entiti negara yang lebih besar dan berdaya saing. Melalui kerjasama yang lebih erat, pembangunan dapat dilaksanakan secara lebih sistematik dan menyeluruh. Penyertaan dalam persekutuan ini dijangka mampu mempercepat kemajuan dalam bidang infrastruktur, perkhidmatan sosial, dan pertumbuhan ekonomi di wilayah yang sebelumnya agak terpencil dan kurang membangun. Selain itu, ia juga membuka peluang yang lebih luas kepada kaum peribumi di Sabah dan Sarawak untuk menikmati taraf hidup yang lebih baik melalui pelaburan kerajaan dan pembangunan kemudahan asas yang pesat.
Kesimpulannya, idea pembentukan Malaysia tidak sekadar berdasarkan keinginan politik semata-mata, tetapi digerakkan oleh keperluan mendesak dalam aspek keselamatan, keseimbangan kaum, kemerdekaan wilayah, dan pembangunan nasional. Semua faktor ini menunjukkan bahawa pembentukan Malaysia merupakan satu langkah strategik untuk mewujudkan sebuah negara yang aman, stabil, dan makmur. SPM -Pembentukan Malaysia – Reaksi Tempatan dan Negara Jiran terhadap Pembentukan Malaysia Reaksi Tempatan dan Negara Jiran terhadap Pembentukan Malaysia Pengumuman rasmi mengenai cadangan pembentukan Malaysia telah disampaikan oleh Tunku Abdul Rahman Putra al-Haj pada 27 Mei 1961. Sejak itu, pelbagai reaksi mula timbul daripada masyarakat tempatan dan negara-negara jiran. Rancangan ini mendapat perhatian luas kerana melibatkan penggabungan beberapa wilayah yang berbeza dari segi budaya, geografi dan pentadbiran. Sambutan yang diterima sangat berbeza mengikut lokasi dan latar politik – ada pihak yang menyokong, dan ada juga yang membantah, malah terdapat juga yang pada awalnya menentang sebelum akhirnya menerima cadangan tersebut. Di Persekutuan Tanah Melayu, cadangan pembentukan Malaysia diterima dengan baik oleh majoriti rakyat dan parti-parti politik. Walaupun terdapat sedikit perbezaan pendapat dalam hal pelaksanaannya, pada asasnya semua parti bersetuju dengan gagasan tersebut. Tunku Abdul Rahman sendiri mendapat sokongan padu daripada UMNO dan sekutu politiknya yang lain. Di Sarawak, reaksi penduduk dan parti-parti politik juga bercampur-campur. Parti-parti seperti BARJASA yang dipimpin oleh Datuk Patinggi Abdul Rahman Ya’kub, PANAS di bawah pimpinan Datu Bandar Abang Haji Mustapha, PESAKA yang diketuai oleh Temenggung Jugah anak Barieng dan SCA menunjukkan sokongan terhadap gagasan Malaysia. Walau bagaimanapun, parti-parti seperti SUPP yang dipimpin oleh Ong Kee Hui dan SNAP di bawah Stephen Kalong Ningkan membantah cadangan tersebut. Namun begitu, SNAP akhirnya mengubah pendirian dan memberikan sokongan selepas perbincangan melalui Jawatankuasa Setia Kawan Malaysia yang memberi penerangan serta jaminan mengenai kepentingan rakyat tempatan. Sementara itu, di Sabah, reaksi penduduk pada awalnya lebih berhati-hati dan dipenuhi rasa curiga. Mereka menikmati kestabilan hasil daripada kehadiran tentera British, serta kemajuan dalam sektor perdagangan dan perkhidmatan awam. Oleh itu, ramai yang tidak melihat keperluan mendesak untuk bergabung dengan wilayah lain. Namun demikian, parti USNO di bawah pimpinan Datu Mustapha Datu Harun telah menyokong cadangan Malaysia sejak dari awal. Sokongan ini disusuli dengan penubuhan gabungan politik bernama Sabah Alliance pada Oktober 1962 yang mengumpulkan beberapa parti tempatan termasuk UNKO, USNO, United Pasok Momogun (UPKO), Democratic Party dan Sabah Indian Congress. Walau bagaimanapun, sebahagian penduduk dan pemimpin Sabah tetap berharap untuk mencapai kemerdekaan secara berasingan atau membentuk kesatuan negeri-negeri Borneo tanpa perlu bergabung dengan Tanah Melayu. Mereka juga merasa keberatan kerana jarak yang jauh antara Sabah dan Kuala Lumpur serta perbezaan sistem politik. Penubuhan Barisan Bersatu pada 9 Ogos 1961 yang dianggotai oleh pemimpin seperti Ong Kee Hui, A.M. Azahari dan Donald Stephens turut menandakan tentangan awal terhadap rancangan Malaysia. Namun, seperti SNAP, UNKO juga akhirnya menyatakan sokongan terhadap pembentukan negara baharu ini. Di Singapura pula, sambutan terhadap cadangan pembentukan Malaysia pada umumnya bersifat positif. Parti pemerintah, People’s Action Party (PAP) yang dipimpin oleh Lee Kuan Yew menyambut baik cadangan tersebut, begitu juga dengan Parti Buruh Singapura yang walaupun bersetuju, tetap meragui keberkesanan pelaksanaan gabungan itu. Golongan peniaga dan pengusaha industri menyokong penuh kerana melihat peluang untuk memperluas pasaran dan ekonomi mereka. Namun begitu, terdapat juga tentangan daripada Parti Rakyat Singapura dan Barisan Sosialis yang melihat pembentukan Malaysia sebagai satu bentuk penjajahan baharu. Mereka mencadangkan agar pandangan rakyat diperoleh terlebih dahulu sebelum Singapura menyertai Malaysia secara rasmi.  Reaksi dari Brunei menunjukkan keinginan yang bercampur. Sultan Brunei, Sultan Omar Ali Saifuddin menunjukkan minat dan mengalu-alukan gagasan Malaysia. Rakyat Brunei juga pada peringkat awal turut berminat untuk menyertai gabungan. Namun, hasrat mereka adalah untuk mencapai kemerdekaan terlebih dahulu sebelum mempertimbangkan penyertaan. Sebaliknya, Parti Rakyat Brunei yang diketuai oleh A.M. Azahari menentang cadangan ini secara terbuka. Mereka lebih cenderung untuk menubuhkan satu kesatuan yang terdiri daripada Brunei, Sarawak, Sabah dan Kalimantan Utara tanpa penglibatan Tanah Melayu. A.M. Azahari menganggap pembentukan Malaysia sebagai satu strategi kerajaan British untuk mengekalkan pengaruh dan kuasa mereka di rantau ini, terutamanya dalam bidang ekonomi dan keselamatan. Tambahan pula, kebimbangan tentang kehilangan kekayaan hasil bumi juga menjadi punca utama penolakan tersebut.  Reaksi daripada negara-negara jiran juga memberikan kesan kepada proses pembentukan Malaysia. Pada awalnya, Indonesia tidak menunjukkan penentangan terhadap rancangan ini. Malah, tokoh-tokoh seperti Dr. Mohammad Hatta yang merupakan Naib Presiden Indonesia dan Dr. Subandrio, Menteri Luar ketika itu menyambut baik idea tersebut. Namun, pendirian Indonesia kemudiannya berubah dan menjadi lebih agresif, terutama apabila Presiden Soekarno melihat pembentukan Malaysia sebagai ancaman kepada pengaruhnya di rantau Nusantara. Filipina pula sejak awal menyatakan bantahan terhadap pembentukan Malaysia. Presiden Diosdado Macapagal menuntut hak ke atas wilayah Sabah dan menolak penyertaannya dalam Malaysia. Tuntutan ini berdasarkan dakwaan sejarah bahawa Sabah merupakan sebahagian daripada wilayah Kesultanan Sulu yang kini berada dalam Filipina. Namun begitu, bagi kerajaan Persekutuan Tanah Melayu, isu ini dianggap sebagai urusan antara Filipina dan kerajaan British yang ketika itu masih memegang kuasa ke atas Borneo Utara. Sebaliknya, Thailand menyambut baik cadangan pembentukan Malaysia. Kerajaan Thailand percaya bahawa penubuhan Malaysia mampu menyumbang kepada kestabilan dan keamanan di Asia Tenggara, terutamanya dalam menghadapi ancaman komunis yang semakin berkembang ketika itu. Kesimpulannya, reaksi terhadap pembentukan Malaysia sangat pelbagai, mencerminkan perbezaan pandangan politik, kepentingan ekonomi, serta kebimbangan terhadap masa depan dan identiti wilayah masing-masing. Namun begitu, melalui rundingan, penerangan dan persefahaman yang berterusan, sebahagian besar pihak akhirnya menyokong pembentukan Malaysia yang secara rasmi dimasyhurkan pada 16 September 1963.  SPM -Pembentukan Malaysia- langkah Pembentukan Malaysia Langkah Pembentukan Malaysia: Proses Rundingan dan Persetujuan Proses ke arah pembentukan Malaysia tidak berlaku secara tergesa-gesa. Ia melalui satu rangka tindakan yang terancang dan melibatkan pelbagai pihak demi memastikan penerimaan dan kesepakatan daripada semua wilayah terlibat. Langkah awal yang diambil ialah menerusi beberapa siri lawatan oleh pemimpin utama seperti Tunku Abdul Rahman Putra al-Haj yang memulakan kunjungan ke Sarawak dan Brunei pada Julai 1961. Tujuan lawatan ini adalah untuk menjelaskan secara langsung konsep serta matlamat pembentukan Malaysia kepada pemimpin dan penduduk tempatan, di samping meninjau keadaan politik dan sosial di kawasan berkenaan. Setahun kemudian, pada Ogos 1962, beberapa pemimpin berpengaruh dari Borneo seperti Datu Bandar Abang Haji Mustapha, Temenggung Jugah anak Barieng, Donald Stephens, dan Datu Mustapha Datu Harun pula melakukan lawatan balas ke Semenanjung. Mereka ingin melihat sendiri tahap kemajuan pembangunan di Persekutuan Tanah Melayu dan menilai manfaat yang mungkin diperoleh sekiranya bergabung dalam satu negara baharu. Lawatan Tunku Abdul Rahman ke Sarawak dan Sabah diteruskan lagi pada November 1962, menunjukkan komitmen berterusan dalam usaha membina kepercayaan rakyat tempatan. Ketika itu, tokoh politik seperti Dr. Burhanuddin al-Helmi dan Ghafar Baba turut serta dalam misi penerangan ke negeri-negeri Borneo. Kesepakatan dan kerjasama yang ditunjukkan oleh pemimpin-pemimpin dari pelbagai latar politik ini membuktikan bahawa pembentukan Malaysia bukan semata-mata idea segelintir pemimpin, tetapi hasil muafakat yang luas dan menyeluruh. Selari dengan usaha penerangan dan lawatan ini, satu badan khas telah ditubuhkan iaitu Jawatankuasa Setia Kawan Malaysia (JSKM) atau dalam bahasa Inggerisnya dikenali sebagai Malaysia Solidarity Consultative Committee (MSCC). JSKM ditubuhkan semasa Persidangan Ahli Parlimen Komanwel di Singapura pada 23 Julai 1961. Badan ini dianggotai oleh wakil-wakil dari Persekutuan Tanah Melayu, Singapura, Sarawak, dan Sabah, dengan Donald Stephens dilantik sebagai pengerusi. JSKM berperanan penting dalam menyampaikan maklumat berkaitan rancangan pembentukan Malaysia kepada rakyat serta menjadi saluran rasmi untuk mendapatkan pandangan masyarakat tempatan. Mesyuarat-mesyuaratnya diadakan di beberapa lokasi seperti Jesselton, Kuching, Kuala Lumpur dan Singapura, yang menandakan keseriusan dan keterbukaan badan ini dalam memastikan semua pihak terlibat. Antara peranan utama JSKM ialah memberi kefahaman kepada masyarakat Sarawak dan Sabah tentang kebaikan menyertai Malaysia. Ia juga menyediakan ruang perbincangan terbuka, mendedahkan perkembangan pentadbiran serta projek pembangunan di Semenanjung, dan yang paling penting, JSKM menyatakan sokongan rasmi terhadap rancangan Malaysia dalam mesyuarat keduanya – satu langkah yang memberi legitimasi kepada usaha ini. Dalam masa yang sama, rundingan secara dua hala antara Persekutuan Tanah Melayu dan Singapura turut dijalankan. Rundingan yang berlangsung dari Ogos hingga September 1962 membuahkan hasil apabila kedua-dua pihak bersetuju tentang kemasukan Singapura ke dalam Malaysia. Bagi mendapatkan mandat rakyat, satu referendum telah diadakan di Singapura pada awal September 1962. Keputusan referendum menunjukkan majoriti penduduk menyokong penggabungan Singapura ke dalam Malaysia berdasarkan syarat-syarat yang dipersetujui bersama oleh kerajaan negeri dan Persekutuan Tanah Melayu. Sementara itu, satu rundingan penting juga berlangsung di London pada November 1961 antara Persekutuan Tanah Melayu dan kerajaan British. Rundingan ini membawa kepada persetujuan untuk menubuhkan Suruhanjaya Cobbold, iaitu satu badan bebas yang bertujuan menilai pandangan sebenar penduduk Sarawak dan Sabah terhadap cadangan penubuhan Malaysia. Suruhanjaya ini secara rasmi ditubuhkan pada Januari 1962 dan dianggotai oleh wakil kerajaan British dan Persekutuan Tanah Melayu. Lord Cobbold dilantik sebagai pengerusi bersama ahli-ahli lain seperti Sir Anthony Abell, Sir David Watherston, Muhammad Ghazali Shafie dan Wong Pow Nee. Suruhanjaya Cobbold mengadakan lawatan ke 35 kawasan – 20 di Sarawak dan 15 di Sabah – bagi mendapatkan maklum balas rakyat secara langsung. Pada Jun 1962, laporan rasmi Suruhanjaya Cobbold diserahkan kepada kerajaan British dan Persekutuan Tanah Melayu. Dalam laporan itu, dinyatakan bahawa dua pertiga daripada penduduk menyokong penyertaan dalam Malaysia. Laporan itu juga mengesyorkan agar Perlembagaan Persekutuan Tanah Melayu 1957 digunakan sebagai asas bagi Perlembagaan baharu Malaysia, tetapi dengan penambahan jaminan khas bagi melindungi hak dan autonomi negeri Sarawak dan Sabah. Langkah seterusnya adalah penubuhan Jawatankuasa Antara Kerajaan (JAK) pada Ogos 1962. Jawatankuasa ini ditubuhkan oleh kerajaan British dan Persekutuan Tanah Melayu dengan wakil daripada Sarawak dan Sabah. Matlamat utama JAK adalah untuk merangka Perlembagaan baharu yang mengambil kira keperluan serta kepentingan rakyat negeri-negeri Borneo. Mesyuarat pertama JAK berlangsung di Jesselton pada 30 Ogos 1962 manakala mesyuarat terakhir diadakan di Kuala Lumpur pada 18 hingga 20 September 1962. Jawatankuasa ini dipengerusikan oleh Lord Lansdowne, manakala Timbalan Pengerusinya ialah Tun Abdul Razak Hussein. Wakil dari Sarawak termasuk Datu Bandar Abang Haji Mustapha dan Temenggung Jugah, manakala Sabah diwakili oleh tokoh seperti Datu Mustapha Datu Harun dan Donald Stephens. JAK turut membentuk lima jawatankuasa kecil yang meneliti isu-isu berkaitan kewangan, perlembagaan, organisasi jabatan, perkhidmatan awam serta sistem perundangan dan kehakiman. Daripada perbincangan ini, JAK merangka beberapa usul penting, termasuk 18 perkara khusus untuk Sarawak dan 20 perkara untuk Sabah yang perlu dimasukkan ke dalam Perlembagaan Malaysia. Antara perkara utama ialah jaminan bahawa agama Islam menjadi agama rasmi Persekutuan Malaysia, tetapi Sarawak dan Sabah dikecualikan. Bahasa Melayu pula ditetapkan sebagai bahasa rasmi Persekutuan, namun bahasa Inggeris masih digunakan sebagai bahasa rasmi di kedua-dua negeri Borneo tersebut. Selain itu, sistem pendidikan di Sarawak dan Sabah akan kekal di bawah kuasa Kerajaan Negeri sehingga dipinda oleh Majlis Negeri. Pembahagian kerusi Parlimen juga ditetapkan – Sarawak diberi 24 kerusi, Sabah 16 kerusi dan Singapura 15 kerusi. Walaupun bidang kuasa imigresen terletak di bawah Kerajaan Persekutuan, Sarawak dan Sabah diberikan kuasa autonomi untuk mengawal hal ehwal imigresen masing-masing. Keseluruhannya, proses pembentukan Malaysia berlangsung secara menyeluruh, telus, dan inklusif. Ia melibatkan usaha penerangan kepada rakyat, rundingan politik yang kompleks, penilaian bebas oleh pihak ketiga, dan akhirnya persetujuan bersama yang dihormati oleh semua pihak. Pembentukan Malaysia pada 16 September 1963 adalah hasil daripada perancangan rapi dan muafakat yang berpaksikan prinsip keadilan dan keseimbangan antara wilayah.   SPM-Pembentukan Malaysia - Konfrontasi dan Usaha Menanganinya Pada peringkat awal, kerajaan Indonesia sebenarnya tidak menunjukkan sebarang penentangan terhadap cadangan pembentukan Malaysia. Namun, keadaan berubah secara drastik selepas berlakunya Pemberontakan Brunei pada 7 Disember 1962. Dalam peristiwa itu, Tunku Abdul Rahman Putra al-Haj membuat kenyataan yang menuduh Indonesia terlibat dalam membantu pemberontakan tersebut, sekali gus mencetuskan ketegangan antara kedua-dua negara. Tuduhan ini menimbulkan rasa tidak puas hati dalam kalangan pemimpin Indonesia, dan menjadi titik tolak kepada perubahan sikap mereka terhadap gagasan Malaysia. Kesempatan ini juga dimanfaatkan oleh Partai Komunis Indonesia yang lantang menentang rancangan penubuhan Malaysia. Mereka menganggapnya sebagai satu bentuk kesinambungan dasar neokolonialisme – iaitu peluasan pengaruh politik dan ekonomi oleh kuasa besar seperti British ke atas negara-negara yang baru merdeka, termasuk di rantau Asia Tenggara. Justeru itu, penubuhan Malaysia dilihat sebagai satu ancaman kepada kedaulatan Indonesia. Konfrontasi secara rasmi bermula pada 20 Januari 1963 apabila Menteri Luar Indonesia, Dr. Subandrio, mengumumkan dasar konfrontasi terhadap pembentukan Malaysia. Pengumuman ini dibuat atas alasan bahawa penubuhan Malaysia akan menggugat kestabilan serta kedudukan geopolitik Indonesia di rantau ini. Dalam masa yang sama, slogan “Ganyang Malaysia” mula dicanangkan, menyeru rakyat Indonesia untuk menentang pembentukan Malaysia secara habis-habisan. Beberapa siri penentangan mula berlaku selepas itu. Antara Januari hingga Mac 1963, pasukan tentera Indonesia telah melancarkan serangan gerila ke atas kawasan di Sarawak sebagai tindakan awal konfrontasi. Seterusnya, pada 12 April tahun yang sama, insiden ketenteraan pertama tercetus apabila pasukan tentera dan separa tentera Indonesia mendarat di kawasan Tebedu, Sarawak. Konfrontasi terus memuncak apabila berlaku beberapa lagi pencerobohan bersenjata. Pada 29 Disember 1963, insiden tembak-menembak antara tentera Malaysia dan pasukan Indonesia tercetus di Kalabakan, Sabah. Serangan terus berlanjutan antara Ogos hingga Disember 1964, termasuk pendaratan pasukan gerila Indonesia di Johor. Salah satu peristiwa penting berlaku pada 2 September 1964 apabila kira-kira 30 orang gerila Indonesia mendarat di kawasan Labis, Johor. Walau bagaimanapun, tindakan pantas pasukan tentera Malaysia berjaya menahan mereka dan mengawal keadaan. Ekoran serangan ini, Dr. Ismail Abdul Rahman membawa isu pencerobohan tersebut ke Majlis Keselamatan Pertubuhan Bangsa-Bangsa Bersatu (PBB) bagi mendapatkan perhatian dan sokongan antarabangsa. Walaupun provokasi ketenteraan dilakukan secara berterusan oleh Indonesia, Malaysia tetap berpegang kepada pendekatan diplomatik dalam menyelesaikan konflik ini. Pendekatan tersebut mencerminkan pendirian Malaysia yang konsisten dalam menjunjung keamanan serantau dan mengelakkan konfrontasi berpanjangan yang boleh memudaratkan kestabilan Asia Tenggara.  |
AuthorWrite something about yourself. No need to be fancy, just an overview. Archives
June 2025
Categories
All
Archives
June 2025
|
RSS Feed